علت انجام نشت‌یابی:
به عنوان یک نمونه از اهمیت استفاده از سیستم‌های نشت‌یاب، میتوان به نشت‌یابی کردن سیستم‌هایی اشاره نمود که حاوی مواد سمی و خطرناک بوده که نباید میزان نشتی این سیستم‌ها از مقدار استانداردی تجاوز کند، زیرا در غیر این‌صورت بر روی سلامتی افراد تاثیر داشته و می‌توانند به محیط زیست آسیب‌زده و حتی در عملکرد موثر سیستم اثر بگذارد.
اصولا در نشت‌یابی، سه عامل اثرگذار است: 1- آیا نشتی اصلا وجود دارد یا خیر؟ ، 2- میزان نشتی چقدر است؟ ، 3- موقعیت نشتی کجاست؟
در رابطه با این‌که سیستم دارای نشتی می‌باشد و یا خیر می‌بایست اشاره شود که عملا سیستم با نشتی صفر مطلق وجود ندارد و اگر نشتی سیستمی زیر مقدار مجاز در نظر گرفته شده برای آن باشد، بیان می‌شودسیستم بدون نشتی است. بنابراین در حین نشت‌یابی کردنِ هر سیستم، مشخص بودن نشتی مجاز آن با اهمیت می‌باشد.
توجه شود که برای نشت‌یابی تکنیک‌های متفاوتی وجود دارد، اما هیچ تکنیک واحدی وجود ندارد که به کمک آن بتوان تمام سیستم‌ها را نشت‌یابی نمود و هر تکنیک برای نرخ نشتی خاص و یا در تجهیزات مختلف قابل استفاده می‌باشد.
البته توجه شود، که در بیشتر مواردی که سیستم تحت نشت‌یابی قرار می‌گیرد، تعیین میزان دقیق نشتی اهمیت نداشته، و تنها می‌بایست تشخیص داده شود که میزان نشتی کل سیستم از مقدار مجاز برای فعالیت خاص آن فراتر نرود. که اگر فراتر بود در آن صورت می‌بایست موقعیت نشتی شناسایی و برطرف شود.
نشتی به دلیل عوامل مختلفی میتواند در تجهیز وجود داشته باشد، در سیستم‌های بسته، نشتی عموما به دلیل اتصالات، مناطق جوشکاری شده، شکاف‌های غیر عمدی و سوراخ‌ها و تخلخل‌های موجود در دیوار و همچنین نشتی‌های ناشی از انبساط گرمایی یا حرارتی می باشد.
توجه شود که نشت‌یابی اصولا می‌بایست یک مرحله از کنترل کیفیتِ تجهیز مورد نظر باشد، و ترجیحا می‌بایست یک تست غیر مخرب بوده و هیچ‌گونه اثری بر روی محیط و کاربر نداشته باشد.
همچنین باید توجه داشت که از آنجا که تقریبا هیچ کانکشنی دارای نرخ نشتی صفر نمی باشد برای هر کانکشن و هر متریال نرخ نشتی خاصی تعریف می شود که هنگام طراحی و استفاده از آنها در سیستم حتما می بایستی به این استانداردها توجه شود و با توجه به فشار کاری و نحوه استفاده نوع کانکشن بدرستی انتخاب شود.
روش های نشت یابی:
برخی از روش ها بر مبنای پدیده فیزیکی ایجاد شده در حین وقوع نشتی استوار می باشند. برای مثال شیوه ی آلتراسونیک بر مبنای نوسان و نویز ایجاد شده بر اثر خروج سیال از سوراخ نشتی بوجود می آید. حساسیت این شیوه ها تا حدود 10^-2 mbar.l/s می باشند. هر چند در روش هایی مانند آب و صابون می توان دقت را تا 10^-4 mbar.l/s بالا برد، اما از انجا که این روش به شدت وابسته به حداکثر فشار سیال می باشد لذا دقت های گفته شده در حالت ایده آل بوده و در اکثر موارد عملا قابل دست یابی نمی باشد. از دیگر روش ها در این زمینه میتوان به تغییرات دمایی ناشی از خروج سیال اشاره نمود که به وسیله دوربین های حرارتی قابل اندازه گیری بوده و با این روش میتوان محل نشتی را مشخص نمود. از دیگر روش های رایج در این بخش میتوان به تغییرات فشار سیستم ناشی از خروج سیال از محل نشتی اشاره نمود که در صنعت تحت عنوان پنوماتیک تست یا هیدرو تست شناخته می شود. این روش نیز همانند روش آلتراسونیک بشدت وابسته به فشار سیال و شرایط محیطی می باشد لذا دست یابی به حساسیت بالا در این روش بسیار دشوار می باشد.
هر چند این شیوه ها سریع و ارزان هستند و می توانند در مواردی موقعیت نشتی را تشخیص دهند اما همچنان که گفته شد دارای محدودیت های زیادی بوده و قابلیت اندازه گیری میزان دقیق نشتی با این روش ها امکان پذیر نمی باشد.لذا برای اندازه گیری نشتی با دقت بسیار بالا و یافتن کوچکترین نشتی ها می بایستی از روش هایی استفاده نمود که دقیقا میزان خروج سیال از محل نشتی را اندازه گیری می نمایند. از مهمترین روش های نشت یابی در این زمینه میتوان به روش نشت یابی بر مبنای گاز رد یاب اشاره نمود.
گاز ردیاب:
روش گاز ردیاب مبتنی بر نفوذ گاز سیال از محل نشتی بر اثر اختلاف فشار دو طرف سطح جسم می باشد. این گاز پس از خروج از محل نشتی به وسیله تجهیزات خاص و با دقت بالا انالیز شده و مستقیما میزان گاز خروجی اندازه گیری می شود. گازی که بعنوان گاز ردیاب استفاده میشود می بایستی شامل ویژگی های زیر باشد:
- با دقت بالا توسط دستگاه اندازه گیری، قابل اندازه گیری باشد.
- گاز استفاده شده می بایستی یگ گاز بی اثر، ضد انفجار و ارزان باشد
- در محیط بسیار کم باشد تا دقت اندازه گیری را کم نکند
- براحتی بوسیله پمپ کردن قابل تخلیه بوده و در سیستم باقی نماند
در اکثر موارد از هلیوم بعنوان گاز ردیاب استفاده می شود بهمین دلیل نرخ نشتی معمولا بر اساس نرخ نشتی استاندارد هلیوم (He STD) هنگامی که اختلاف فشار بین محیط وکیوم و محیط خارجی 1 bar باشد بیان می شود.
قطر کوچک مولکول هلیوم باعث می شود که این مولکول بتواند از سوراخ های بسیار ریز رد شده و نشتی های بسیار کوچک قابل شناسایی باشد همچنین با توجه به سرعت مولکول های هلیوم ( که سه برابر بیشتر از سرعت مولکول های هوا می باشد) میزان گاز رد شده از نشتی ها سه برابر بیشتر در مقایسه با هوای معمولی خواهد بود.
جدول زیر مقایسه دقت قابل دست یابی در روش نشت یابی هلیومی نسبت به سایر روش ها بر اساس استاندارد ASME می باشد.
مجموعه helitek با دارا بودن تجهیزات مدرن، اولین ارائه دهنده خدمات نشت یابی هلیومی در سطح کشور می باشد. جهت اطلاع از نحوه ارائه خدمات در زمینه های مختلف اعم از خطوط لوله زیر زمینی ، مبدل های حرارتی، کلد باکس، سیستم های نیروگاهی و و.... با ما تماس بگیرید.